Κατά τη μετάβαση του βλέμματός μας από ένα μακρινό αντικείμενο σε ένα κοντινό (π.χ. τα γράμματα ενός βιβλίου σε απόσταση ανάγνωσης) η εικόνα δεν είναι αρχικά εστιασμένη. Αυτή η θολή εικόνα, μία από κάθε μάτι, ακολουθεί την οπτική οδό και φτάνει στον ινιακό λοβό του εγκεφάλου, όπου βρίσκεται το κέντρο της όρασης.
Επειδή μάλιστα τα μάτια (που πριν κοιτούσαν μακριά) βρίσκονταν σε παράλληλη θέση, οι δύο εικόνες (μία από κάθε μάτι) που φτάνουν εκεί, δεν είναι απλώς θολές, αλλά δεν μπορούν και να συνταιριάξουν μεταξύ τους, με αποτέλεσμα η εικόνα που προσλαμβάνει αρχικά ο εγκέφαλος, εκτός από θολή, να είναι και διπλή.

Αυτή η θολή και διπλή εικόνα πυροδοτεί μια πολύπλοκη σειρά νευρικών σημάτων, που ξεκινά από την περιοχή του ινιακού λοβού καταλήγουν (1) στον ακτινωτό μυ (2) στον σφιγκτήρα μυ της κόρης και (3) στον έσω ορθό οφθαλμοκινητικό μύ, και των δύο ματιών.



1. Η σύσπαση του ακτινωτού μυός
οδηγεί σε χαλάρωση των ινών οι οποίες κρατούν τον φακό του ματιού τεντωμένο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο φακός λόγω της ελαστικότητάς του να παίρνει ένα πιο κυρτό σχήμα και να «παχαίνει», αυξάνοντας έτσι τη δύναμή του και την ικανότητά του να εστιάζει κοντά.



Η πρεσβυωπία οφείλεται κατά κύριο λόγο στην προοδευτική μείωση της ελαστικότητας του φακού, αλλά και στη μείωση της ικανότητας του ακτινωτού μυός να συστέλλεται.

2. Η σύσπαση του σφιγκτήρα μυός της κόρης προκαλεί τη συστολή της και βελτιώνει την ευκρίνεια αυξάνοντας το βάθος πεδίου, όπως συμβαίνει με τη ρύθμιση του διαφράγματος σε μια φωτογραφική μηχανή.



Με τη σύσπαση του σφιγκτήρα μυός, η κόρη συστέλλεται και το μικρότερο εύρος της οδηγεί σε αύξηση του βάθους πεδίου. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι η μικρότερη κόρη οδηγεί σε καλύτερη ευκρίνεια κατά την ενασχόλησή μας σε κοντινές εργασίες, ενώ μπορούμε και να φέρουμε ακόμα πιο κοντά στα μάτια μας το αντικείμενο που μας ενδιαφέρει.



Ο καλός φωτισμός που συνιστούμε να υπάρχει πάντα κατά το διάβασμα, όχι μόνο βελτιώνει την αντίθεση της εικόνας που έχουμε μπροστά μας, αλλά προκαλεί και συστολή των κορών των ματιών μας, αυξάνοντας έτσι το βάθος πεδίου και άρα την ευκρίνεια. Αυτός είναι και ο λόγος που τα συμπτώματα της πρεσβυωπίας αμβλύνονται κάτω από το δυνατό ηλιακό φως. Η κόρη συστέλλεται, αυξάνοντας έτσι το ωφέλιμο εύρος αποστάσεων που μπορούμε να εστιάσουμε.

3. Τα νευρικά σήματα που φτάνουν στον έσω ορθό μυ προκαλούν στροφή του κάθε ματιού ρινικά, ώστε και τα δύο να κοιτάζουν προς το κοντινό αντικείμενο. Αυτή η ταυτόχρονη κίνηση των ματιών προς τα μέσα ονομάζεται σύγκλιση και δίνει τη δυνατότητα να συμπλησιάσουν οι δύο εικόνες (μία από κάθε μάτι), ώστε να μπορέσει ο εγκέφαλος να τις συνδυάσει στη μία και μοναδική, τρισδιάστατη εικόνα που βλέπουμε.