English
German
Όπως προαναφέρθηκε, τα τμήματα του οπτικού πεδίου που χάθηκαν εξαιτίας του γλαυκώματος δυστυχώς δεν επανέρχονται. Επειδή όμως το γλαύκωμα είναι μία εξελικτική νόσος, πρέπει με τη διάγνωση να αρχίζει άμεσα η αντιμετώπιση του, ώστε να εμποδιστεί περαιτέρω επιδείνωση και απώλεια όρασης.
Η θεραπεία του γλαυκώματος αποσκοπεί κυρίως στη μείωση της πίεσης στο μάτι και μπορεί να γίνει με φάρμακα, με τη χρήση Laser ή με χειρουργική επέμβαση.
Φαρμακευτική αγωγή
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα στο γλαύκωμα είναι ευτυχώς πολύ αποτελεσματικά στο να ελέγχουν την ενδοφθάλμια πίεση και οι περισσότεροι ασθενείς ρυθμίζονται απλά με την καθημερινή χρήση ενός ή περισσότερων κολλυρίων, μία ή δύο φορές την ημέρα.
Ο μηχανισμός δράσης τους διαφέρει ανάλογα με την κατηγορία του φαρμάκου, με αποτέλεσμα να μπορούν να χορηγηθούν συνδυαστικά, επιτυγχάνοντας ακόμα μεγαλύτερη ελάττωση της ενδοφθάλμιας πίεσης.
| Κατηγορία | Παραδείγματα |
|---|---|
| Ανάλογα προσταγλανδινών (Αυξάνουν την αποχέτευση του υδατοειδούς) |
|
| β-αδρενεργικοί αποκλειστές (Μειώνουν την παραγωγή του υδατοειδούς) |
|
Συμπαθητικομιμητικά (Μειώνουν την παραγωγή του υδατοειδούς αλλά και αυξάνουν την αποχέτευσή του) |
|
| Αναστολείς καρβονικής ανυδράσης (Μειώνουν την παραγωγή του υδατοειδούς) |
|
Παρασυμπαθητικομιμητικά (Αυξάνουν την αποχέτευση του υδατοειδούς) . |
|
|
|
|
Όπως όλα τα φάρμακα έτσι και τα κολλύρια που ρίχνουμε στα μάτια μας έχουν συγκεκριμένες ενδείξεις, αντενδείξεις και παρενέργειες που σημαίνει ότι πρέπει να χρησιμοποιούνται από τους ασθενείς με συνέπεια και υπευθυνότητα.
Παρότι αυτά τα φάρμακα χορηγούνται τοπικά στο μάτι, απορροφώνται γρήγορα από την κυκλοφορία έχοντας τελικά και συστηματική δράση, επηρεάζοντας δυνητικά όλα τα όργανα του ανθρωπίνου σώματος. Ο γιατρός πάντα λαμβάνει υπόψη του άλλα προβλήματα υγείας που πιθανώς να υπάρχουν (καρδιακή ανεπάρκεια, άσθμα κ.α.), ώστε να συνταγογραφήσει μια ασφαλή και αποτελεσματική θεραπευτική αγωγή.
Αντιμετώπιση του γλαυκώματος με Laser
Παρά τη μεγάλη αποτελεσματικότητα των αντιγλαυκωματικών φαρμάκων, ορισμένες φορές η φαρμακευτική αγωγή δεν είναι αρκετή για να μειώσει την ενδοφθάλμια πίεση ενώ άλλες φορές μπορεί να υπάρχουν προβλήματα εφαρμογής ή συμμόρφωσης από τον ίδιο τον ασθενή.
Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορες τεχνικές με Laser που τελικά αυξάνουν την απομάκρυνση του υδατοειδούς υγρού από τον οφθαλμό.
Στο χρόνιο απλό γλαύκωμα (γλαύκωμα ανοικτής γωνίας) το Laser δρα απευθείας στο αποχετευτικό σύστημα της γωνίας, προκαλώντας του δομικές αλλαγές που αυξάνουν την αποτελεσματικότητά του.
Εκτός από την παραδοσιακή και διαδεδομένη Argon Laser Trabelucoplasty (ALT), τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται με μεγάλη επιτυχία η Selective Laser Trabeculoplasty (SLT), που έχει το πλεονέκτημα ότι δεν διαταράσσει τους ιστούς στο αποχετευτικό σύστημα του ματιού και μπορεί να επαναληφθεί σε περιπτώσεις υποτροπής.
 |
| Σύγκριση της δράσης των 2 τύπων Laser που χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση της απόδοσης του αποχετευτικού συστήματος του ματιού. H ALT προκαλεί εγκαύματα και ουλές που δεν επιτρέπουν την επανάληψητης θεραπείας. Η SLT δεν προκαλεί τέτοιες δομικές αλλαγές και μπορεί να επαναληφθεί σε περιπτώσεις υποτροπής. |
Σε κάθε περίπτωση η εφαρμογή αυτών των Laser γίνεται σε εξωτερικούς ασθενείς, χωρίς επέμβαση, ανώδυνα και σε λίγα μόνο λεπτά.
Στο οξύ γλαύκωμα (όπου η γωνία είναι κλειστή) ένα ειδικό Laser χρησιμοποιείται για να ανοίξει μια οπή στην ίριδα από την οποία θα εξέρχεται το υδατοειδές υγρό, με αποτέλεσμα την άμεση ελάττωση της πίεσης.
Χειρουργική αντιμετώπιση του γλαυκώματος
Αν παρά τη χορήγηση φαρμάκων ή τη χρήση Laser εξακολουθεί να μη ρυθμίζεται ικανοποιητικά η πίεση και υπάρχει κίνδυνος επιδείνωσης, ο οφθαλμίατρος μπορεί να αρχίσει να εξετάζει άλλες επιλογές, που γίνονται σε περιβάλλον χειρουργείου.
Οι παραδοσιακές χειρουργικές επεμβάσεις του γλαυκώματος (όπως η τραμπεκουλεκτομή) γίνονται με τοπική αναισθησία και αποσκοπούν στο να δημιουργηθεί μια νέα μόνιμη οδός για την απομάκρυνση του υδατοειδούς υγρού.
 |
| Χειρουργική διάνοιξη νέας οδού αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού (Τραμπεκουλεκτομή) |
Αν και αποτελεί την πιο διαδομένη από όλες τις αντιγλαυκωματικές επεμβάσεις, οι επιπλοκές δεν είναι σπάνιες ενώ μετά από καιρό μπορεί να μειωθεί και η αποτελεσματικότητά της.
Ο όρος MIGS (Minimally Invasive Glaucoma Surgery) χρησιμοποιείται για να περιγράψει νεότερες και πιο ασφαλείς μεθόδους ελέγχου της ενδοφθάλμιας πίεσης όπως:
- η Τραμπεκτομή (όπου με τη χρήση ηλεκτρικών παλμών αυξάνει η λειτουργικότητα της αποχέτευσης του ματιού)
- η Ενδοκυκλοφωτοπηξία (ECP) (όπου με τη βοήθεια μιας μικροσκοπικής κάμερας και ενός ειδικού Laser καυτηριάζουμε τα κύτταρα που παράγουν το υδατοειδές στο ακτινωτό σώμα, μειώνοντας έτσι την παραγωγή του)
- η τοποθέτηση iStents (μικροσυστήματα bypass από τιτάνιο μεγέθους μόλις 1 χιλιοστού, τα μικρότερα εμφυτεύματα που τοποθετούνται στο ανθρώπινο σώμα, και τα οποία αποτελούν μόνιμα ανοικτές οδούς απομάκρυνσης του υδατοειδούς)
Τα τελευταία χρόνια έχει κερδίσει έδαφος και η εμφύτευση τεχνητών βαλβιδικών μηχανισμών από διάφορα υλικά, όπως σιλικόνη, που έχουν το πρόσθετο πλεονέκτημα της ελεγχόμενης εκροής του υδατοειδούς υγρού, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα υπερβολικής απομάκρυνσής του και να επιτυγχάνονται σταθερότερα επίπεδα ενδοφθάλμιας πίεσης.
Μια νέα πολλά υποσχόμενη τεχνική διάνοιξης της αποχετευτικής οδού του ματιού είναι η καναλοπλαστική. Σε αυτή τη μέθοδο δεν ανοίγεται μια νέα οδός απομάκρυνσης του υδατοειδούς, όπως στις προηγούμενες επεμβάσεις, αλλά γίνεται προσπάθεια να αποκατασταθεί και να βελτιωθεί ο ήδη υπάρχων μηχανισμός αποχέτευσης που διαθέτει το ανθρώπινο μάτι.
Η λογική της θυμίζει τη διάνοιξη των αρτηριών με μπαλονάκι από τους αγγειοχειρουργούς. Αρχικά εκτελείται μια πολύ μικρή τομή, μέσα από την οποία εισέρχεται ένας μικρός καθετήρας που προωθείται στο βασικό αποχετευτικό κανάλι του ματιού, στην περιφέρεια της ίριδας. Στη συνέχεια ένα υλικό με τη μορφή gel ενίεται μέσα στο αποχετευτικό κανάλι, με αποτέλεσμα τη διαστολή του. Ένα λεπτό ράμμα ακολουθεί τον μικροκαθετήρα στην κυκλική του πορεία μέσα στο κανάλι. Μετά την αφαίρεση του καθετήρα το ράμμα αυτό σφίγγεται, ώστε να τεντώσει το κανάλι και να το διατηρήσει μόνιμα ανοικτό.
Στο Athens Eye Hospital η αντιγλαυκωματική θεραπεία προσαρμόζεται στις ανάγκες του κάθε ασθενή.
Σε έναν ασθενή με αρχόμενο γλαύκωμα μια μείωση της ενδοφθάλμιας πίεσης στα 17-18 mmHg μπορεί να είναι αρκετή για να αναστείλει την εξέλιξη της νόσου. Σε έναν ασθενή όμως με προχωρημένο γλαύκωμα τα ασφαλή επίπεδα της πίεσης είναι πολύ χαμηλότερα, ακόμα και στα 10-12 mmHg. Σε κάθε περίπτωση, ο υπολογισμός της επιθυμητής ενδοφθάλμιας πίεσης καθώς και ο τρόπος επίτευξής της πρέπει να εξατομικεύονται.
Αν και τα σύγχρονα αντιγλαυκωματικά φάρμακα είναι πολύ αποτελεσματικά, ιδιαίτερα στην περίπτωση του χρόνιου απλού γλαυκώματος, κάποιοι ασθενείς μπορεί να μη ρυθμίζονται σωστά και πρέπει να αναζητούνται άλλοι τρόποι θεραπείας, όπως η χρήση Laser ή και χειρουργικές θεραπείες.
Γλαυκώματα που προκαλούνται από την εναπόθεση σωματιδίων στη γωνία, όπως στα σύνδρομα ψευδοαποφολίδωσης και διασποράς χρωστικής, απαντούν καλά σε θεραπείες Laser, όπως το SLT. Φλεγμονώδη γλαυκώματα αντιμετωπίζονται πολύ καλύτερα με την τοποθέτηση βαλβιδικών μηχανισμών. Μορφές γλαυκώματος όμως, όπως το οξύ γλαύκωμα και τα γλαυκώματα που σχετίζονται με τον φακό (φακομορφικό, φακολυτικό), έχουν κατεξοχήν χειρουργική αντιμετώπιση.
Ασθενείς με οριακά αυξημένη πίεση (π.χ. 24-25 mmHg) και αρχόμενες αλλοιώσεις στην εξέταση των οπτικών πεδίων μπορεί να βοηθηθούν περισσότερο με επεμβάσεις μικρής κλίμακας (MIGS), όπως η καναλοπλαστική ή η τοποθέτηση iStents, που συχνά συνδυάζεται με την επέμβαση του καταρράκτη.
Αυτές όμως οι «μη διηθητικού τύπου» (χωρίς διάνοιξη νέας αποχετευτικής οδού) επεμβάσεις δεν είναι αρκετά αποτελεσματικές για προχωρημένα γλαυκώματα με υψηλή ενδοφθάλμια πίεση και σοβαρή γλαυκωματική βλάβη. Σε αυτές τις περιπτώσεις η αποτελεσματικότερη επέμβαση εξακολουθεί να είναι η τραμπεκουλεκτομή, παρά τις όποιες πιθανές παρενέργειες.
Οι αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν δεν είναι πάντα εύκολες. Σημαντικότατο ρόλο παίζει η εμπειρία του εξειδικευμένου στο γλαύκωμα χειρουργού, που θα σχεδιάσει τη στρατηγική αντιμετώπισης και θα γνωστοποιήσει στον ασθενή ότι η αντιμετώπιση του γλαυκώματος δεν είναι οριστική, αλλά χρειάζεται συνεχή παρακολούθηση. Δυστυχώς οι αντιγλαυκωματικές επεμβάσεις έχουν ημερομηνία λήξης. Είτε πρόκειται για επεμβάσεις μικρής κλίμακας είτε για την κλασική τραμπεκουλεκτομή, η αποτελεσματικότητά τους φθίνει με το πέρασμα του χρόνου.
Οι επεμβάσεις γλαυκώματος είναι από τις σοβαρότερες στην οφθαλμολογία. Απαιτούν εμπειρία, αφοσίωση και άριστη γνώση της ποικιλίας των διαθέσιμων επεμβάσεων και της κάθε χειρουργικής τεχνικής. Οι εξειδικευμένοι χειρουργοί του Athens Eye Hospital γνωρίζουν ότι η σωστή αντιμετώπιση του γλαυκώματος είναι μια μάχη με το χρόνο. Κάθε εγχείρηση δεν προσαρμόζεται απλώς στις ανάγκες του συγκεκριμένου ασθενή, αλλά σχεδιάζεται με την πιθανότητα μια νέας επέμβασης, όταν η παλιά χάσει τη λειτουργικότητά της. Στοιχεία των επεμβάσεων που άλλοι αγνοούν ή θεωρούν «λεπτομέρειες», εμείς τα θεωρούμε σημαντικά. Σταθερός μας στόχος η διαφύλαξη της όρασης και της υγείας του κάθε ασθενή.
Βάζετε κάποιο κολλύριο για το γλαύκωμα ή κάποια άλλη πάθηση του ματιού; Είσαστε σίγουροι ότι το χρησιμοποιείτε σωστά;
Μια από τις πιο παρεξηγημένες πρακτικές στην οφθαλμολογία είναι ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η εφαρμογήτων σταγόνων στο μάτι μας.
Οι σταγόνες δεν έχουν την ιδιότητα να διαπερνούν την επιδερμίδα, οπότε είναι μάταιο να ελπίζουμε ότι λαμβάνουμε τη θεραπεία μας απλώς ρίχνοντας το φάρμακο γύρω από το μάτι μας ή πάνω στις βλεφαρίδες.
Για να δράσει το φάρμακο που περιέχεται στις σταγόνες, πρέπει να μπει μέσα στο κόλπωμα που σχηματίζει το κάτω βλέφαρο, όταν το τραβήξουμε με το δάκτυλο προς τα κάτω, ώστε να απορροφηθεί από τα αγγεία.
Δεν έχει νόημα να ρίχνετε περισσότερες από 1-2 σταγόνες, γιατί το μάτι μπορεί να κρατήσει περίπου τη χωρητικότητα μίας σταγόνας. Οι επιπλέον σταγόνες θα κυλήσουν σαν δάκρυ στο μάγουλό σας, κάτι που πρέπει να αποφεύγετε, γιατί ορισμένα κολλύρια μπορεί να είναι ερεθιστικά για το δέρμα.
Στη συνέχεια κρατήστε το μάτι κλειστό για 2 λεπτά, χωρίς να το σφίγγετε, ώστε να μεγιστοποιηθεί η παραμονή του φαρμάκου στο μάτι.
Όλη η διαδικασία πρέπει να γίνεται με καθαρά χέρια, ενώ καθαρό πρέπει να είναι και το σημείο που θα ακουμπήσετε το καπάκι του κολλυρίου, όταν το χρησιμοποιείτε.
Αν βάζετε περισσότερα από ένα κολλύρια και οι ώρες εφαρμογής τους συμπίπτουν, καλό είναι να περιμένετε 5-10 λεπτά πριν τη χορήγηση του επόμενου κολλυρίου. Σε αντίθετη περίπτωση, η άμεση εφαρμογή του ενός μετά το άλλο «ξεπλενει» το προηγούμενο, πριν αυτό προλάβει να απορροφηθεί.
