Διάγνωση της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς

Τα συμπτώματα στα πρώτα στάδια της Ηλικιακής Εκφύλισης της Ωχράς είναι αμβληχρά ή και ανύπαρκτα.

Ο πιο σίγουρος τρόπος για την έγκαιρη διάγνωση των οφθαλμολογικών νοσημάτων είναι να εντάξουμε στη σειρά των ιατρικών εξετάσεων που κάνουμε (π.χ. σε ετήσια βάση) και τον πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο, ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 40 ετών.

Βυθοσκόπηση

Η εξέταση του βυθού (του εσωτερικού δηλαδή του ματιού) από τον οφθαλμίατρο γίνεται με τη βοήθεια ειδικών φακών και μπορεί να αποκαλύψει την ύπαρξη σχετιζομένων με ηλικιακή εκφύλιση drusen (εναποθέσεων) ή άλλων αλλοιώσεων στην περιοχή της ωχράς.

Confocal Scanning Laser Ophthalmoscopy (cSLO)

Πρόκειται για μια υπερσύγχρονη μέθοδο φωτογράφησης του βυθού, όπου ο αμφιβληστροειδής φωτίζεται από μια ειδική ακτίνα Laser και όχι με φλας, όπως σε μια συμβατική κάμερα.

Οι λήψεις έχουν σημαντικά βελτιωμένη ευκρίνεια χωρίς αντανακλάσεις και παραμορφώσεις και με μεγαλύτερη διαγνωστική αξία. Επιπρόσθετα ο ασθενής δεν αισθάνεται δυσφορία από κάποιον απότομο, δυνατό φωτισμό, όπως στην περίπτωση του φλας.

Ηλικιακή Εκφύλιση της Ωχράς υγρού τύπου (νεοαγγείωση): Α. Κάμερα με φλας Β. Confocal Scanning Laser Ophthalmoscopy (cSLO)

Φλουοραγγειογραφία και αγγειογραφία με ινδοκυανίνη

Πρόκειται για ειδικές τεχνικές φωτογράφησης του βυθού του ματιού, στις οποίες προηγείται η χορήγηση ειδικής χρωστικής ουσίας (φλουοροσεΐνης ή ινδοκυανίνης) με ένεση σε φλέβα του άνω άκρου.

Στο Athens Eye Hospital οι λήψεις αυτές πραγματοποιούνται με τα πλέον σύγχρονα απεικονιστικά συστήματα, όπως το SPECTRALIS® HRA, που εκμεταλλεύεται την ακρίβεια ενός ειδικού Laser για ακόμα μεγαλύτερη ευκρίνεια και «βάθος» στις απεικονίσεις, ενώ επιτρέπει και την ταυτόχρονη εκτέλεση των 2 αγγειογραφιών (με φλουοροσεΐνη και ινδοκυανίνη), περιορίζοντας στο μισό το χρόνο εξέτασης.

Οι εξετάσεις αυτές μπορούν να μας δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για την κατάσταση των αρτηριών και των φλεβών  που διατρέχουν το εσωτερικό του ματιού, και έχουν τεράστια διαγνωστική αξία για την Ηλικιακή Εκφύλιση της Ωχράς αλλά και για πολλές άλλες παθήσεις του ματιού.

Α:  Όψιμη φάση φλουοροαγγειογραφίας δείχνει διαρροή από τα νεοαγγεία σε ασθενή με Ηλικιακή Εκφύλιση της Ωχράς υγρού τύπου. Β: Η αντίστοιχη όψιμη φάση στον ίδιο ασθενή στη αγγειογραφία με ινδοκυανίνη δείχνει το ακριβές σημείο της διαρροής.

Το τμήμα αγγειογραφιών του Athens Eye Hospital εφημερεύει σε 24ωρη βάση με εξειδικευμένο οφθαλμίατρο.

Αυτοφθορισμός

Ακόμα και πριν τη χορήγηση της ενέσιμης χρωστικής (φλουοροσεΐνης), ο βυθός του ματιού φθορίζει λόγω της παρουσίας της φυσικής χρωστικής λιποφουσκίνης. Αυτός ο φυσικός αυτοφθορισμός μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για την κατάσταση του μελάγχρου επιθηλίου, της στιβάδας κυττάρων που τρέφει τον αμφιβληστροειδή.

Σε πολλές παθήσεις, όπως η Ηλικιακή Εκφύλιση της Ωχράς, το μελάγχρουν επιθήλιο δυσλειτουργεί και δεν μπορεί να απομακρύνει επαρκώς τη λιποφουσκίνη, με αποτέλεσμα αυτή να συσσωρεύεται αυξάνοντας τον αυτοφθορισμό.

Λήψεις αυτοφθορισμού με ειδικό μπλε Laser (BluePeak Blue Laser Autofluorescence). Εικόνα Α: Φυσιολογικό. Εικόνα Β: Γεωγραφική ατροφία με αυξημένο αυτοφθορισμό. Εικόνα Γ: Επέκταση της ατροφίας στον ίδιο ασθενή 3 χρόνια μετά.

Το Athens Eye Hospital έχει στον εξοπλισμό του όλα τα διαθέσιμα συστήματα καταγραφής του αυτοφθορισμού, που σε συνδυασμό με την ψηφιακή αγγειογραφία με ινδοκυανίνη συμβάλλουν στην αναγνώριση της κρύφιας νεοαγγείωσης και στη διαφορική διάγνωση ανάμεσα στην πολυποειδή χοριοειδική αγγειοπάθεια (IPCV) και στην αμφιβληστροειδική αγγειωμάτωση (RAP). Η διάκριση αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική, γιατί αυτές οι δύο καταστάσεις ανταποκρίνονται πολύ διαφορετικά στη θεραπεία.

Στην πολυποειδή χοριοειδική αγγειοπάθεια (IPCV) η νεοαγγείωση ξεκινά από τον χοριοειδή και σχηματίζει πολυποειδείς σχηματισμούς. Στην αμφιβληστροειδική αγγειωμάτωση (RAP) τα νεοαγγεία ξεκινούν από τον αμφιβληστροειδή και στην συνέχεια εισβάλουν στον χοριοειδή. Η αναγνώριση των δύο αυτών μορφών νεοαγγείωσης είναι πολύ σημαντική γιατί έχουν διαφορετική πρόγνωση και χρήζουν διαφορετικής αντιμετώπισης.

Οπτική τομογραφία συνοχής (OCT)

Το OCT είναι ένα απεικονιστικό σύστημα, που επιτρέπει την ανάλυση του αμφιβληστροειδή στην περιοχή της ωχράς, παρουσιάζοντάς τον σε εγκάρσιες τομές.Η εξέταση είναι ανώδυνη και ταχύτατη και δεν απαιτεί τη χορήγηση σκιαγραφικού ή χρωστικής.

Μια εξέταση με OCT μπορεί να αποκαλύψει και τις πιο μικρές μεταβολές ή  αλλοιώσεις στη δομή του αμφιβληστροειδή, να εκτιμήσει και να παρακολουθήσει την εξέλιξη νοσημάτων στην περιοχή της ωχράς καθώς και την ανταπόκριση στη θεραπεία.

Αρχικά κυκλοφόρησαν τα λεγόμενα Time Domain OCT (TD-OCT) με διακριτική ικανότητα 10 μm (εκατομμυριοστά του μέτρου). Τα νεότερα Spectral Domain OCT (SD-OCT) βελτίωσαν την ευκρίνεια στα 1-3 μm και με 40,000 σαρώσεις (A-scans) το δευτερόλεπτο επιτάχυναν την εξέταση,  προσθέτοντας και τη δυνατότητα για τρισδιάστατη απεικόνιση του αμφιβληστροειδή.

Πάνω: OCT φυσιολογικής ωχράς. Κάτω: Εναποθέσεις στην περιοχή της ωχράς (drusen) όπως φαίνονται στην απλή φωτογραφία βυθού και στο OCT (βέλη).

 Το Athens Eye Hospital διαθέτει τα τελευταίας γενιάς Swept source OCT με δυνατότητα λήψης 100,000 σαρώσεων (A-scans) το δευτερόλεπτο και τόσο μεγάλη διεισδυτική ικανότητα που εκτός από τον αμφιβληστροειδή απεικονίζεται με εξαιρετική ευκρίνεια και ο χοριοειδής χιτώνας.

Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, γιατί εκτός από την Ηλικιακή Εκφύλιση και άλλες νόσοι της ωχράς φαίνεται τελικά να σχετίζονται με δυσλειτουργία του χοριοειδούς, όπως η Κεντρική Ορώδης Χοριοαμφιβληστροειδοπάθεια.

Ηλεκτροφυσιολογία

Το ηλεκτροαμφιβληστροειδογράφημα (ERG) είναι μια εξέταση κατά την οποία μετράται το παραγόμενο «ρεύμα» από τον αμφιβληστροειδή, όταν αυτός δέχεται φωτεινά ερεθίσματα. Η περιοχή που δίνει φυσιολογικά τα υψηλότερα δυναμικά, είναι το κεντρικό βοθρίο, το πιο ευαίσθητο δηλαδή στα ερεθίσματα τμήμα του αμφιβληστροειδούς. Στην ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς τα δυναμικά αυτά επηρεάζονται, και φτάνουν ως και την πλήρη καταστολή τους στα προχωρημένα στάδια της νόσου.

Μικροπεριμετρία

Προκειται για μια εξέταση που μοιάζει πολύ μ’ αυτή της εξέταση των οπτικών πεδίων. Η διαφορά της είναι ότι ελέγχεται μόνο η κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς κι όχι η περιφέρεια.

Με τη βοήθεια της μικροπεριμετρίας μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για τη λειτουργία της ωχράς κηλίδας, ενώ το ίδιο μηχάνημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την εκπαίδευση των ασθενών ώστε να αξιοποιήσουν καλύτερα την όραση που τους έχει απομείνει.