English
German
Με την αφαίρεση του φακού χάνεται ένα μεγάλο μέρος της διαθλαστικής δύναμης του ματιού, με αποτέλεσμα αυτό να αδυνατεί να εστιάσει
Με την αφαίρεση του φακού χάνεται ένα μεγάλο μέρος της διαθλαστικής δύναμης του ματιού, με αποτέλεσμα αυτό να αδυνατεί να εστιάσει τις εικόνες του περιβάλλοντος στον αμφιβληστροειδή και να βλέπει πάρα πολύ θολά.
Η αποκατάσταση της οπτικής λειτουργίας του ματιού μετά την αφαίρεση του φακού μπορεί να γίνει είτε με γυαλιά ή φακούς επαφής, είτε με ενδοφακούς, δηλαδή ειδικά κατασκευασμένους τεχνητούς φακούς που τοποθετούνται κατά την εγχείρηση μέσα στο μάτι και παραμένουν εκεί για το υπόλοιπο της ζωής του ασθενούς.
Γυαλιά και φακοί επαφής
Είναι τέτοια η διαθλαστική δύναμη του φυσιολογικού φακού του ματιού, που, αν προσπαθήσουμε να την αποκαταστήσουμε με γυαλιά, οι φακοί αυτών των γυαλιών θα είναι μεγάλου πάχους και ιδιαίτερα βαρείς. Πέρα από το ότι τα γυαλιά αυτά είναι άβολα για το παιδί, από μια ηλικία και πέρα αυτό καταλαβαίνει ότι το κάνουν να φαίνεται διαφορετικό από τα άλλα παιδιά και επιθυμεί μια άλλη λύση για το πρόβλημά του, όπως η χρήση φακών επαφής.
Τα γυαλιά συνταγογραφούνται συνήθως σε παιδιά που είναι πολύ μικρά για να θέλουν φακούς επαφής, αλλά αρκετά μεγάλα για να αντιστέκονται, όταν οι γονείς προσπαθούν να τους τοποθετήσουν ή να τους αφαιρέσουν από τα μάτια τους.
Μερικές φορές συνταγογραφούμε λιγότερους βαθμούς στα γυαλιά, προκειμένου να γίνουν πιο λεπτά και ελαφριά, ενώ συχνά είναι και διπλοεστιακά με το άνω τμήμα τους ρυθμισμένο για τη μακρινή όραση και το κάτω για την κοντινή.
Οι φακοί επαφής απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα, αλλά και σωστή συντήρηση. Επομένως στις περισσότερες περιπτώσεις περιμένουμε το παιδί να αναπτύξει ένα συγκεκριμένο επίπεδο υπευθυνότητας, πριν του χορηγήσουμε φακούς επαφής.
Σε προηγούμενο κεφάλαιο του βιβλίου έχουμε αναφερθεί εκτενέστερα στα είδη των φακών επαφής.
Ενδοφακοί
Αν και στις περιπτώσεις γεροντικού καταρράκτη η τοποθέτηση ενός ενδοφακού (δηλαδή ενός διάφανου τεχνητού φακού) στη θέση που βρισκόταν ο φυσιολογικός (πίσω από την ίριδα) είναι η σταθερή επιλογή, δεν είναι πάντα η προτιμότερη λύση για τα βρέφη ή τα πολύ μικρά παιδιά.
Το πρόβλημα έχει να κάνει με το μέγεθος του ματιού του παιδιού, που αυξάνεται, καθώς το παιδί μεγαλώνει, αλλάζοντας έτσι και τη διαθλαστική ικανότητά του. Επειδή οι ενδοφακοί είναι σταθερής διαθλαστικής δύναμης, ένας φακός, που είναι ο κατάλληλος για το παιδί σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, δεν σημαίνει ότι θα είναι ο ενδεδειγμένος και μετά ένα χρονικό διάστημα.
Έτσι, αν και ο κανόνας είναι η τοποθέτηση του ενδοφακού να γίνεται μαζί με την αφαίρεση του καταρράκτη στην ίδια επέμβαση, σε πολύ μικρά παιδιά, όπου αναμένουμε σημαντικές μεταβολές του μεγέθους του ματιού τους, προτιμάμε να περιμένουμε. Η τοποθέτηση του ενδοφακού γίνεται σε δεύτερο χρόνο, μετά την ολοκλήρωση της πρώτης, ραγδαίας αύξησης του μεγέθους του ματιού, που ολοκληρώνεται μετά τον 2ο-3ο χρόνο της ζωής.
Η αλλαγή ενός ενδοφακού δεν είναι απλή υπόθεση, όπως για παράδειγμα η αλλαγή ενός φακού επαφής. Χρειάζεται νέα χειρουργική επέμβαση, για να πραγματοποιηθεί, και στόχος μας είναι ο νέος ενδοφακός να παραμείνει εκεί εφ’ όρου ζωής.
Θόλωση του οπισθίου περιφακίου
Ο φακός βρίσκεται πίσω από την ίριδα μέσα σε ένα διαφανή σάκο, που ονομάζεται περιφάκιο. Κατά την εγχείρηση αφαίρεσης του φακού το πρόσθιο τμήμα του περιφακίου αφαιρείται, προκειμένου να βγει από μέσα ο θολωμένος φακός, αλλά ο υπόλοιπος σάκος παραμένει στη θέση του.
Αν και ο καταρράκτης δεν «επανέρχεται» και δεν υποτροπιάζει, εφόσον ο φακός έχει πια αφαιρεθεί, εντούτοις είναι δυνατό να θολώσει η οπίσθια επιφάνεια του περιφακίου προκαλώντας αντίστοιχα και θόλωση της όρασης.
Αυτό μπορεί να συμβεί σε χειρουργημένους ασθενείς όλων των ηλικιών, αλλά φαίνεται πως είναι ακόμη πιο συχνό στα παιδιά. Ως αποτέλεσμα, η καθαρή όραση που αποκτήθηκε αμέσως μετά την εγχείρηση υφίσταται τους επόμενους μήνες μια βαθμιαία εξασθένηση.
Η αντιμετώπιση της θόλωσης του οπισθίου περιφακίου δεν γίνεται με νέα επέμβαση, αλλά με ειδικό Laser (YAG Laser) στο ιατρείο, με τοπική μόνο αναισθησία (σταγόνες), υπό την προϋπόθεση ότι το παιδί μπορεί να καθίσει ακίνητο για μερικά λεπτά.
Εναλλακτικά ένα άνοιγμα στο οπίσθιο περιφάκιο μπορεί να γίνει προληπτικά κατά τη διάρκεια του πρώτου χειρουργείου για την αφαίρεση του καταρράκτη. Το περιφάκιο, που παραμένει γύρω από το οπίσθιο άνοιγμα, μπορεί πάλι να θολώσει, αλλά συνήθως η διάμετρος του ανοίγματος είναι αρκετή, ώστε να μη δημιουργεί προβλήματα στην όραση του παιδιού.
Η αποκατάσταση της οπτικής λειτουργίας του ματιού μετά την αφαίρεση του φακού μπορεί να γίνει είτε με γυαλιά ή φακούς επαφής, είτε με ενδοφακούς, δηλαδή ειδικά κατασκευασμένους τεχνητούς φακούς που τοποθετούνται κατά την εγχείρηση μέσα στο μάτι και παραμένουν εκεί για το υπόλοιπο της ζωής του ασθενούς.
Γυαλιά και φακοί επαφής
Είναι τέτοια η διαθλαστική δύναμη του φυσιολογικού φακού του ματιού, που, αν προσπαθήσουμε να την αποκαταστήσουμε με γυαλιά, οι φακοί αυτών των γυαλιών θα είναι μεγάλου πάχους και ιδιαίτερα βαρείς. Πέρα από το ότι τα γυαλιά αυτά είναι άβολα για το παιδί, από μια ηλικία και πέρα αυτό καταλαβαίνει ότι το κάνουν να φαίνεται διαφορετικό από τα άλλα παιδιά και επιθυμεί μια άλλη λύση για το πρόβλημά του, όπως η χρήση φακών επαφής.
Τα γυαλιά συνταγογραφούνται συνήθως σε παιδιά που είναι πολύ μικρά για να θέλουν φακούς επαφής, αλλά αρκετά μεγάλα για να αντιστέκονται, όταν οι γονείς προσπαθούν να τους τοποθετήσουν ή να τους αφαιρέσουν από τα μάτια τους.
Μερικές φορές συνταγογραφούμε λιγότερους βαθμούς στα γυαλιά, προκειμένου να γίνουν πιο λεπτά και ελαφριά, ενώ συχνά είναι και διπλοεστιακά με το άνω τμήμα τους ρυθμισμένο για τη μακρινή όραση και το κάτω για την κοντινή.
Οι φακοί επαφής απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα, αλλά και σωστή συντήρηση. Επομένως στις περισσότερες περιπτώσεις περιμένουμε το παιδί να αναπτύξει ένα συγκεκριμένο επίπεδο υπευθυνότητας, πριν του χορηγήσουμε φακούς επαφής.
Σε προηγούμενο κεφάλαιο του βιβλίου έχουμε αναφερθεί εκτενέστερα στα είδη των φακών επαφής.
Ενδοφακοί
Αν και στις περιπτώσεις γεροντικού καταρράκτη η τοποθέτηση ενός ενδοφακού (δηλαδή ενός διάφανου τεχνητού φακού) στη θέση που βρισκόταν ο φυσιολογικός (πίσω από την ίριδα) είναι η σταθερή επιλογή, δεν είναι πάντα η προτιμότερη λύση για τα βρέφη ή τα πολύ μικρά παιδιά.
Το πρόβλημα έχει να κάνει με το μέγεθος του ματιού του παιδιού, που αυξάνεται, καθώς το παιδί μεγαλώνει, αλλάζοντας έτσι και τη διαθλαστική ικανότητά του. Επειδή οι ενδοφακοί είναι σταθερής διαθλαστικής δύναμης, ένας φακός, που είναι ο κατάλληλος για το παιδί σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, δεν σημαίνει ότι θα είναι ο ενδεδειγμένος και μετά ένα χρονικό διάστημα.
Έτσι, αν και ο κανόνας είναι η τοποθέτηση του ενδοφακού να γίνεται μαζί με την αφαίρεση του καταρράκτη στην ίδια επέμβαση, σε πολύ μικρά παιδιά, όπου αναμένουμε σημαντικές μεταβολές του μεγέθους του ματιού τους, προτιμάμε να περιμένουμε. Η τοποθέτηση του ενδοφακού γίνεται σε δεύτερο χρόνο, μετά την ολοκλήρωση της πρώτης, ραγδαίας αύξησης του μεγέθους του ματιού, που ολοκληρώνεται μετά τον 2ο-3ο χρόνο της ζωής.
Η αλλαγή ενός ενδοφακού δεν είναι απλή υπόθεση, όπως για παράδειγμα η αλλαγή ενός φακού επαφής. Χρειάζεται νέα χειρουργική επέμβαση, για να πραγματοποιηθεί, και στόχος μας είναι ο νέος ενδοφακός να παραμείνει εκεί εφ’ όρου ζωής.
Θόλωση του οπισθίου περιφακίου
Ο φακός βρίσκεται πίσω από την ίριδα μέσα σε ένα διαφανή σάκο, που ονομάζεται περιφάκιο. Κατά την εγχείρηση αφαίρεσης του φακού το πρόσθιο τμήμα του περιφακίου αφαιρείται, προκειμένου να βγει από μέσα ο θολωμένος φακός, αλλά ο υπόλοιπος σάκος παραμένει στη θέση του.
Αν και ο καταρράκτης δεν «επανέρχεται» και δεν υποτροπιάζει, εφόσον ο φακός έχει πια αφαιρεθεί, εντούτοις είναι δυνατό να θολώσει η οπίσθια επιφάνεια του περιφακίου προκαλώντας αντίστοιχα και θόλωση της όρασης.
Αυτό μπορεί να συμβεί σε χειρουργημένους ασθενείς όλων των ηλικιών, αλλά φαίνεται πως είναι ακόμη πιο συχνό στα παιδιά. Ως αποτέλεσμα, η καθαρή όραση που αποκτήθηκε αμέσως μετά την εγχείρηση υφίσταται τους επόμενους μήνες μια βαθμιαία εξασθένηση.
Η αντιμετώπιση της θόλωσης του οπισθίου περιφακίου δεν γίνεται με νέα επέμβαση, αλλά με ειδικό Laser (YAG Laser) στο ιατρείο, με τοπική μόνο αναισθησία (σταγόνες), υπό την προϋπόθεση ότι το παιδί μπορεί να καθίσει ακίνητο για μερικά λεπτά.
Εναλλακτικά ένα άνοιγμα στο οπίσθιο περιφάκιο μπορεί να γίνει προληπτικά κατά τη διάρκεια του πρώτου χειρουργείου για την αφαίρεση του καταρράκτη. Το περιφάκιο, που παραμένει γύρω από το οπίσθιο άνοιγμα, μπορεί πάλι να θολώσει, αλλά συνήθως η διάμετρος του ανοίγματος είναι αρκετή, ώστε να μη δημιουργεί προβλήματα στην όραση του παιδιού.