Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ FEMTOSECOND LASER ΣΤΗΝ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ ΕΚΜΗΔΕΝΙΖΕΙ ΤΗΝ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ.

Αν και οι πρώτες μονάδες Femtosecond Laser παρουσίασαν (όπως είναι αναμενόμενο με κάθε νέα τεχνολογία) κάποια πρώιμα ζητήματα που προβλημάτιζαν και εμπόδιζαν την καθιέρωσή τους, οι νεώτερες υλοποιήσεις αυτών των μηχανημάτων επιδεικνύουν εξαιρετική ακρίβεια και επαναληψιμότητα στα αποτελέσματα και τυγχάνουν πια καθολικής αποδοχής.

Η τεχνολογία του Femtosecond Laser φαίνεται να ωρίμασε και προσφέρει ουσιαστικά οφέλη για τον ασθενή εκμηδενίζοντας την πιθανότητα επιπλοκών και επιτρέποντας την εφαρμογή συγχρόνων χειρουργικών τεχνικών (όπως η τοποθέτηση φακού Tassignon και η χρήση premium lenses), που, αν και ωφέλιμες, οι περισσότεροι χειρουργοί τις αποφεύγουν λόγω του υψηλού βαθμού δυσκολίας και της μεγάλης δεξιοτεχνίας που απαιτούν.

Τα στάδια μιας επέμβασης καταρράκτη περιλαμβάνουν:

 1.   Τη δημιουργία 2 τομών στα πλάγια του κερατοειδή από τις οποίες εισέρχονται τα εργαλεία για την εκτέλεση της εγχείρησης αλλά και ο τεχνητός φακός.

  2.   Την καψουλόρηξη, δηλαδή τη δημιουργία ενός μεγάλου κυκλικού ανοίγματος στον σάκο του φακού (το περιφάκιο) από το οποίο θα αφαιρεθούν οι φακαίες μάζες και θα τοποθετηθεί ο τεχνητός φακός.

 3.   Τον υδροδιαχωρισμό του φακού από το περιφάκιο.

 4.   Τη διάσπαση του φακού σε μικρότερα κομμάτια ώστε να μπορούν να απορροφηθούν από το μηχάνημα της φακοθρυψίας.

 5.   Την πλύση και αναρρόφηση των υπολειμμάτων του φακού ώστε να κενωθεί πλήρως ο σάκος του περιφακίου.

 6.   Την τοποθέτηση του τεχνητού φακού στον σάκο.

Η εφαρμογή του Femtosecond Laser στην εγχείρηση:

Η χρήση του Femtosecond Laser αυτοματοποιεί πλήρως και με απίστευτη ακρίβεια 3 από τα 6 στάδια της επέμβασης.

Σε μια συμβατική εγχείρηση, η δημιουργία των 2 κερατικών τομών, γίνεται με το χέρι χρησιμοποιώντας 2 ειδικά μαχαιριδία. Είναι προφανές ότι η επιτυχία αυτού του κρίσιμου πρώτου σταδίου εξαρτάται αποκλειστικά από την εμπειρία και τη δεξιοτεχνία του χειρουργού. Στη περίπτωση του Femtosecond Laser, οι τομές εκτελούνται αυτόματα από το μηχάνημα μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα και με απόλυτη ακρίβεια. Επιπλέον και το σχήμα που πρέπει να έχει κάθε τομή είναι ιδανικό.

Η λανθασμένη θέση των τομών κατά την εκτέλεση με το χέρι μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις να προκαλέσει ή και να επιδεινώσει τυχόν αστιγματισμό που έχει ο ασθενής.

Το σχήμα/άνοιγμα της κύριας τομής (που ιδανικά πρέπει να σχηματίζει ένα βαλβιδικό μηχανισμό και να εμποδίζει κάθε εκροή υγρού από το μάτι) μπορεί κατά την εκτέλεση της τομής με το χέρι να παραμείνει ανοικτό επιτρέποντας όχι μόνο την έξοδο υγρού αλλά και την είσοδο τυχόν μικροβίων που μπορεί να προκαλέσουν ακόμα και ενδοφθαλμίτιδα, μια σοβαρότατη επιπλοκή με καταστροφικές συνέπειες για το μάτι.

Με τη χρήση του Femtosecond Laser η σύγκλειση των τομών είναι τέλεια και η επούλωση ταχύτατη γεγονός που συμβάλλει καθοριστικά στην αποφυγή αυτών των φαινομένων και στον εκμηδενισμό των δυσάρεστων και σε ορισμένες περιπτώσεις καταστροφικών επιπλοκών.

Σύγκριση της δημιουργίας της κύριας τομής στην επέμβαση του καταρράκτη: ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Τομή με το χέρι και τη χρήση απλού μαχαιριδίου 3mm στο σκληροκερατοειδές όριο. ΔΕΞΙΑ: Απόλυτα ελεγχόμενη κερατοειδική τομή με τη χρήση του Femtosecond Laser. Η δημιουργία 3επίπεδου βαλβιδικού μηχανισμού εκμηδενίζει την πιθανότητα επιπλοκών.

Το 2ο στάδιο της εγχείρησης συνίσταται στην διάνοιξη ενός ευμεγέθους κυκλικού ανοίγματος στο κέντρο του πρόσθιου περιφακίου. Σε μια συμβατική εγχείρηση το άνοιγμα ξεκινάει με σκίσιμο ένος μικρού σημείου στο περιφάκιο και στη συνέχεια τράβηγμα του σχισμένου περιφακίου για 360^ο μέχρι να σχηματιστεί ένας πλήρης κύκλος. Όπως είναι αναμενόμενο η καψουλόρηξη που εκτελείται με το χέρι σπάνια είναι τέλεια όπως ακριβώς δεν μπορούμε να σχεδιάσουμε έναν τέλειο κύκλο σε ένα τετράδιο με ένα στιλό.

Επιπλέον πάντα υπάρχει ο κίνδυνος η καψουλόρηξη να σχιστεί προς τα έξω κατά το τράβηγμα με την λαβίδα, κάτι που δυσχεραίνει τη συνέχιση της επέμβασης και θίγει το τελικό αποτέλεσμα. Αυτό συμβαίνει συχνά σε περιπτώσεις όπου το πρόσθιο περιφάκιο είναι μειωμένης αντοχής όπως π.χ. στο σύνδρομο ψευδοαποφολίδωσης.

Σύγκριση της διάνοιξης της επιφάνειας του πρόσθιου περιφακίου στην επέμβαση του καταρράκτη. ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Καψουλόρηξη με το χέρι: Παρά την μεγάλη εμπειρία του χειρουργού το σχήμα της δεν είναι κυκλικό και η θέση της δεν είναι κεντρική. ΔΕΞΙΑ: Καψουλόρηξη με τη χρήση Femtosecond Laser: Η καψουλόρηξη βρίσκεται ιδανικά στο κέντρο και είναι εντελώς κυκλική.

Ο αρχικός τεμαχισμός του φακού σε 4 κομμάτια είναι άλλο ένα στάδιο που βοηθάει το Femtosecond Laser. Στην συμβατική επέμβαση ο αρχικός τεμαχισμός γίνεται με τη χρήση του probe των υπερήχων που κρατά ο χειρουργός. Και σε αυτό το στάδιο μπορούν να συμβούν επιπλοκές από λάθος χειρισμούς που να επηρεάσουν την έκβαση της εγχείρησης. Η ακρίβεια του Femtosecond Laser και εδώ βοηθάει στον περιορισμό τέτοιων επιπλοκών.

Συνοπτικά οι 3 χρόνοι της εγχείρησης του καταρράκτη που αυτοματοποιούνται χάρη στο Femtosecond Laser. A. Κερατικές τομές  Β. Καψουλόρηξη  Γ. Αρχικός τεμαχισμός του φακού.

Δύσκολες τεχνικές που απλοποιούνται με τη χρήση του Femtosecond Laser

Α) Ένα ερώτημα που απασχολεί συχνά τους ασθενείς που χειρουργήθηκαν για καταρράκτη είναι αν ο καταρράκτης ξαναγίνεται. Η απάντηση είναι ότι, αν και ο φακός έχει πια αφαιρεθεί και δεν είναι δυνατό να "θολώσει" αφού δεν υπάρχει, εντούτοις αποτελεί πολύ συχνό φαινόμενο να θολώνει το οπίσθιο περιφάκιο, δηλαδή το πίσω μέρος του σάκου το οποίο διατηρείται και μετά την εγχείρηση.

Η καθηγήτρια Marie-Jose Tassignon, επικεφαλής του τμήματος Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Antwerp στο Βέλγιο, είχε μια επαναστατική ιδέα για την αφαίρεση και του οπισθίου περιφακίου κατά την εγχείρηση και την τοποθέτηση ενός ειδικού τύπου φακού που πήρε και το όνομά της.

Αυτή η νέα αντίληψη του bag-in-the-lens (ο σάκος μέσα στο φακό) σε αντίθεση με τη συνήθη τεχνική lens-in-the-bag (ο φακός μέσα στο σάκο) απεικονίζεται στο ακόλουθο σχήμα:

ΕΙΚΟΝΑ Α: Κλασική μέθοδος τοποθέτησης ενδοφακού μέσα στο σάκο (λαχανί χρώμα). Το οπίσθιο περιφάκιο παραμένει και μπορεί μετά από καποιό διάστημα να θολώσει. ΕΙΚΟΝΑ Β: Τοποθέτηση ενδοφακού Tassignon. Έχει προηγηθεί οπίσθια καψουλόρηξη και η ειδική σχεδίαση του φακού αναγκάζει τις δύο επιφάνειες του σάκου σε στενή επαφή, μην αφήνοντας χώρο στα εναπομείναντα επιθηλιακά κύτταρα του φακού να πολλαπλασιαστούν και να μεταναστεύσουν, θολώνοντας τον οπτικό άξονα.

Η τοποθέτηση ενδοφακού Tassignon αποτελεί ιδανική λύση στους παιδιατρικούς καταρράκτες όπου τα εναπομείναντα κύτταρα πολλαπλασιάζονται ταχύτατα και η θόλωση του οπισθίου περιφακίου είναι βέβαιη.

Β)  Η δυνατότητα χρήσης premium lenses δηλ. πολυεστιακών ενδοφακών που προσφέρουν καθαρή όραση σε όλες τις αποστάσεις, είναι άλλο ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα του Femtosecond Laser. Ενώ οι συμβατικοί ενδοφακοί είναι ρυθμισμένοι για εστίαση σε μία μόνο απόσταση (μακριά, κοντά ή ενδιάμεσα), οι νεότερης σχεδίασης φακοί επιτρέπουν στο μάτι να εστιάζει σε όλες τις αποστάσεις χωρίς τη χρήση επιπλέον γυαλιών π.χ. για κοντά.

Αυτοί οι φακοί απαιτούν απόλυτη ακρίβεια κατά την τοποθέτησή τους, κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί με το χέρι.

Περισσότερα για τα είδη των ενδοφακών που χρησιμοποιούνται στην εγχείρηση καταρράκτη μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Τα 2 υπερσύγχρονα συστήματα Femtosecond Laser που διαθέτει το Athens Eye Hospital για τη χειρουργική του καταρράκτη.

Το Athens Eye Hospital διαθέτει και τα 2 συστήματα Femtosecond Laser που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στον κόσμο. Σκοπός τους είναι κάθε εγχείρηση καταρράκτη να μη γίνεται με γενικό τρόπο, αλλά να είναι προσαρμοσμένη στις διαφορετικές ανάγκες του κάθε ασθενή.

Το πρώτο, το CATALYS® Precision Laser System της Abbot Medical Optics, είναι ό,τι πιο σύγχρονο έχει να επιδείξει η Femtosecond Laser τεχνολογία. Σε διάστημα δευτερολέπτων έχει επιτελέσει τους 3 κρίσιμους χρόνους της επέμβασης, εντελώς ανώδυνα και χωρίς να αισθανθούν την παραμικρή δυσφορία οι ασθενείς.

Αντίστοιχα χαρακτηριστικά εμφανίζει και το LenSx® Laser System της Alcon. Ταχύτατη εκτέλεση των 3 από τους 6 χρόνους της εγχείρησης μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα και σταθερά ακριβή αποτελέσματα.

Ένα τρίτο σύστημα Femtosecond Laser, το Wavelight® FS200 Femtosecond Laser της Alcon, περιλαμβάνεται ήδη στον εξοπλισμό του νοσοκομείου και χρησιμοποιείται στη Διαθλαστική Χειρουργική.

Το Athens Eye Hospital θα συνεχίσει να παρακολουθεί και να εφαρμόζει όλες τις τελευταίες και σύγχρονες εφαρμογές της τεχνολογίας. Ακόμη και στη δύσκολη οικονομική συγκυρία που βρίσκεται ο τόπος μας, δεν διστάζει να κάνει επενδύσεις εκατομμυρίων, ώστε να προσφέρει στους ασθενείς του μέγιστη ικανοποίηση και το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

 

Το Femtosecond Laser πήρε το όνομά του από την απίστευτα σύντομη διάρκεια των παλμών του που είναι της τάξης των femto-δευτερολέπτων δηλ. 10^-15 ή 0,000000000000001 του δευτερολέπτου και στην οποία οφείλει και την ακρίβειά του. Συγκριτικά το ήδη μεγάλης ακρίβειας Laser που διαβάζει ένα CD μουσικής έχει διάρκεια παλμού 0,02 sec!

Εδώ και δεκαετίες, πάρα πολλοί ασθενείς πιστεύουν εσφαλμένα ότι η εγχείρηση του καταρράκτη γίνεται "με Laser" εννοώντας φυσικά τους υπερήχους που χρησιμοποιούνται κατά την φακοθρυψία. Η αλήθεια είναι ότι η πρώτη ουσιαστική εφαρμογή Laser στην εγχείρηση είναι αυτή του Femtosecond Laser και εγκρίθηκε από τον FDA (τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων) μόλις το 2012. Κανένα δημόσιο νοσοκομείο στην Ελλάδα δεν διαθέτει μέχρι αυτή τη στιγμή "Laser για τον καταρράκτη" και κρίνοντας από το πολύ υψηλό κόστος για την απόκτηση ενός τέτοιου μηχανήματος αυτό είναι κάτι που θα αργήσει πολύ να συμβεί.

 

View Video